Εχουμε ευθυνη για την online δημοσιογραφία

Μπορεί να μην σχετίζεται άμεσα με το γεγονός της δολοφονίας -το οποίο είναι φρικτό, πέραν των όποιων άλλων στοιχείων συνθέτουν το δημοσιογραφικό αφήγημα – εντούτοις αξιολογείται ως σημείο των καιρών και επαναφέρει στο προσκήνιο μια συζήτηση, που έδειχνε να έχει ανασταλεί.

Ο Σωκράτης Γκιόλιας, ήταν ο εμπνευστής, αν οχι ενεργός διαχειριστής του κίτρινου blog “Τρωκτικό”, το οποίο δημοσιεύει ως επί το πλείστον φήμες, αποσπασματικές πληροφορίες, ανώνυμες καταγγελίες, μια πρακτική που εξασκείται συστηματικά απο μερίδα του επαγγελματικού κόσμου της δημοσιογραφίας και βαφτίζεται “αποκαλυπτική”, ενω τις περισσότερες φορές θα έπρεπε μάλλον να χαρακτηρίζεται ως “συγκαλυπτική”, η επιεικέστερα, “θραύσματα ανεξέλεγκτου δημόσιου λόγου», αλλά επ’ουδενί δημοσιογραφία.

Είναι ενοχλητική για την αντίληψη των περισσοτέρων δημοσιογράφων όλη αυτή η υπόθεση. Μια σκοτεινή τρομοκρατική οργάνωση χωρίς ευκρινές ιδεολογικό στίγμα που δολοφονεί με μαφιόζικες μεθόδους έναν -οχι προβεβλημένο- δημοσιογράφο με ανοιχτά ερωτηματικά για την ηθική της σχολής που υπηρετούσε, ο οποίος ιδρυσε ένα blog που κατηγορήθηκε πολλάκις για διασπορά φημών, υπήρξε εφαλτήριο ακόμα και συκοφαντικών προσωπικών επιθέσεων… Κινούμενη άμμος. Αδυναμία ορισμών και μελαγχολία.

Μοιάζει σαν να συναντιούνται σε αυτή την υπόθεση μια σειρά απο παράγοντες που είναι ταγμένοι στην παραγωγή εντυπώσεων και θεάματος κάτω απο τα οποία κρύβονται σκοτεινές επιδιώξεις. Μόνο που στον κόμβο της συνάντησης τους μια γυναίκα και δυο παιδιά μένουν ορφανά κι εμείς όλοι αρχίζουμε να αισθανόμαστε οτι κάποιες δημόσιες υποθέσεις στους καιρούς μας τελειώνουν πλέον με αίμα. Τίποτα φαντασμαγορικό στην πραγματικότητα. Πόνος, Φόβος, εξαπάτηση, προδοσία της λογικής.

Κάθε φορά που δολοφονείται ένας άνθρωπος, οι συζητήσεις μας ακυρώνονται, όμως στο περιθώριο του θρήνου -οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι και οι πιο “σοβαροί blogger” οφείλουμε να αναλάβουμε κάποιες ευθύνες.

Οταν το 2007 αγωνιζόμασταν για το δικαίωμα των blogs, να μην λογοδοτούν σε κανέναν άλλο πέρα απο τους αναγνώστες τους, το δικαίωμα στην ψευδωνυμία ή την ανωνυμία δεν εννοούσαμε οτι εγκρίνουμε αντιδεοντολογικές πρακτικές, όπως αυτές που χρησιμοποιούν τα κίτρινα blog τύπου press-gr ή troktiko. Θεωρούσαμε την ελευθερία της έκφρασης απαραίτητη συνθήκη για μια δημοκρατική αναβάθμιση της χώρας μας. Εξ’ού και όλη εκείνη η ανάταση της ρητορικής περί νέας μεταπολίτευσης που – σας θυμίζω-, εδώ στο διαδικτυο εκφράστηκε για πρώτη φορά. “Ελευθερία ανάπηρη”, εντούτοις -που θα έλεγε κι ο ποιητής- αν δεν ξέρεις τι να την κάνεις.

Αμελήσαμε να διαμορφώσουμε αντιπαραδείγματα, να συγκροτήσουμε τις απαραίτητες συμμαχίες που θα ωθούσαν μια δημοκρατική αλλαγή της επικοινωνιακής μας κουλτούρας, προκειμένου να μειωθούν οι μύθοι και οι δεισιδαιμονίες που μπορεί στα μυαλά κάποιων να πολώνουν κάθε υπόθεση, να περιοριστεί το πεδιο δράσης του κίτρινου τύπου.

Εχουμε συνηθίσει να αποδεχόμαστε σιωπηλά τους μειωτικούς χαρακτηρισμούς που συνοδεύουν τη λέξη “δημοσιογράφος”, όμως ίσως είναι καιρός αυτό να αλλάξει. Δημοσιογράφος σημαίνει κύρος, επωνυμία, ανάληψη ευθύνης, κριτική σκέψη, προαγωγή της δημοκρατίας και τόσα άλλα που δείχνουμε στην Ελλάδα σήμερα να χρειαζόμαστε να θυμηθούμε ξανά. Και στο διαδίκτυο να τα μάθουμε γιατί δειχνουμε σαν να τα αγνοούμε.

Θα γλυτώναμε μήπως το Γκιόλια απο τον άδικο θάνατο, ή μήπως θα αλλάζαμε τα μυαλά των δολοφόνων του; Μήπως θα σταματούσαν τα τρωκτικά να είναι ψηλά στην κατάταξη της επισκεψιμότητας στο ελληνικό διαδίκτυο; Οχι, αλλά κάθε φορά που το σκοτάδι διαλύεται, που η θολούρα κάθεται και φαίνεται το τοπίο, δημιουργείται και ελπίδα. Πριν και μετά το θρήνο έχουμε χρέος να υπερασπιζόμαστε αυτή την ελπίδα.

Αν μετά το κλεισιμο του τρωκτικού κλείνει μια μικρή σελίδα ακόμα της ιστοριας των media και του εληνικού διαδικτύου, πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά πως αυτή που θα ανοίξει θα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά

Και μερικές σημειώσεις:

Οι δηλώσεις Καστανίδη επαναφέρουν το ζήτημα της ρύθμισης των blogs και είναι φυσικό επακόλουθο της ασκούμενης πολιτικής. Περισσότερη λιτότητα συνοδεύεται απο περισσότερο έλεγχο. Μόλις αποδειχθεί οτι το διαδικτυο μπορεί να απειλήσει τα σχέδια της κυβέρνησης και των συμμάχων της, εικάζω οτι θα κινηθούν για τον έλεγχο του. Θα υπερασπίζονται την ελευθερία της έκφρασης μόνο στο βαθμό που εξυπηρετεί τα συμφέροντα τους. Πρέπει να επιμείνουμε στην ανάγκη σεβασμού αυτής της ελευθεριας στο διαδικτυο. Η πολιτική νοσει και η δημοκρατία πάνω στην οποία επβάλονται, οχι η δημόσια ενημέρωση και επικοινωνία.

Γιατί πρέπει να εξασκήσουμε ορθά αυτή την ελευθερία; Διαβάστε αυτό το κείμενο και θα καταλάβετε. Πραγματικά ελπίζω να σταματήσομε κάποτε να βλέπουμε τέτοια κείμενα και να υποψιαζομαστε τα πάντα

Καλά κείμενα για αυτή την ιστορία 1, 2, 3