Είναι ένα μικρό άστρο ανάμεσα στα δισεκατομμύρια του γαλαξία που είναι ορατά διά γυμνού οφθαλμού, αλλά χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε ζωή στον πλανήτη. Ελέγχει τη θερμοκρασία των ωκεανών και ρυθμίζει το κλίμα, συνθέτει τις εποχές και κρατάει σταθερό τον μαγνητικό άξονα της Γης, αλλά… ξέρουμε ελάχιστα για τη δομή και τη λειτουργία του. Δεν είναι τυχαίο ότι από την εποχή του Γαλιλαίου, οπότε παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά οι μαύρες κηλίδες στην επιφάνεια του Ηλιου, περί αυτού ο λόγος, η ηλιακή φυσική θεωρείται ακόμα «νέα επιστήμη».
Τον Μάρτιο που μας πέρασε, όμως, έγινε ένα επιστημονικό άλμα στην κατανόησή του. Η NASA έθεσε σε τροχιά γύρω του το Δυναμικό Ηλιακό Τηλεσκόπιο (SDO), ένα διαστημόπλοιο που στέλνει σε επιστημονικά εργαστήρια ανά τον κόσμο τα αναλυτικότερα στοιχεία, τις πιο ευκρινείς εικόνες που έχουν ληφθεί ποτέ, συνθέτοντας ένα ανεπανάληπτο οπτικό και επιστημονικό υπερθέαμα, αλλά κυρίως ανοίγοντας νέους δρόμους στην επιστημονική εξερεύνηση. Είναι χαρακτηριστικό πως οι φυσικοί ανά τον κόσμο χαιρέτισαν το SDO σαν το νέο Hubble, το οποίο μας έδωσε εντυπωσιακές εικόνες από μακρινούς γαλαξίες και άλλαξε την αντίληψή μας για το Διάστημα.
«Τα ευρήματα του SDO θα οδηγήσουν κυριολεκτικά σε μια επιστημονική επανάσταση. Η ακολουθία 4 τηλεσκοπίων που μαζί με ένα μαγνητογράφο και ένα φασματογράφο αποτελούν τα επιστημονικά όργανα του, παρατηρεί για πρώτη φορά ολόκληρο τον ηλιακό δίσκο ταυτόχρονα», λέει με ενθουσιασμό η Ρεγγίνα Σουφλή, η Ελληνίδα επιστήμονας, που εργάζεται στο Αμερικανικό Εθνικό εργαστήριο Φυσικής του Lawrence Livermore και βρίσκεται στην καρδιά του πειράματος. Χωρίς τη δουλειά της 35χρονης ηλεκτρολόγου μηχανικού από τη Νέα Σμύρνη, αυτή η «επανάσταση» δεν θα ήταν κατορθωτή. Η Σουφλή ανέπτυξε ένα είδος πρωτότυπων καθρεφτών για το ηλιακό τηλεσκόπιο, χρησιμοποιώντας ιονοσφαιρική λιθογραφία, μια τεχνολογία η οποία μέχρι πρότινος χρησιμοποιείτο για την κατασκευή κυκλωμάτων υπολογιστών και χάρη στην οποία έρχονται σήμερα τα αναλυτικά δεδομένα που προσδοκούσαν οι επιστήμονες. Το SDO μεταδίδει καθημερινά στη Γη 1,5 Terabyte δεδομένων, δηλαδή 50 φορές περισσότερα δεδομένα από όσα μετέδωσε ποτέ, οποιαδήποτε άλλη αποστολή στην ιστορία της NASA.
Για να καταλάβει κανείς τα μεγέθη, αρκεί να σκεφτεί ότι το SDO καταγράφει εικόνες βίντεο, δέκα φορές πιο ευκρινείς από αυτές της τηλεόρασης υψηλής ευκρίνειας (HDTV). Δικαιολογημένος, λοιπόν, ο ενθουσιασμός των επιστημόνων πολλών κλάδων, που ήδη βλέπουν στις εφαρμογές της νέας αυτής τεχνολογίας ερευνητικά άλματα σε μια σειρά από πεδία, όπως για παράδειγμα στη βιολογία.
«Μια από τις πιο σημαντικές ερωτήσεις που απασχολούν τους επιστήμονες σήμερα είναι η διαλεύκανση του μηχανισμού θέρμανσης του ηλιακού στέμματος. Οι θερμοκρασίες εκεί φτάνουν μερικά εκατομμύρια βαθμούς, ένα κάπως παράδοξο φαινόμενο, αντίθετο προς τους συμβατικούς κανόνες της θερμοδυναμικής», λέει η Ρεγγίνα Σουφλή. Το ηλιακό στέμμα εκτοξεύει συνεχόμενα προς το Διάστημα και προς τη Γη ρεύματα φορτισμένων σωματιδίων, γνωστά και ως πλάσμα ή «ηλιακός άνεμος». Υπό κανονικές συνθήκες, το μαγνητικό πεδίο που περιβάλλει τη Γη λειτουργεί ως ασπίδα που εκτρέπει τον ηλιακό άνεμο έξω από τη γήινη ατμόσφαιρα. Τα δεδομένα του SDO μπορεί να οδηγήσουν σε πρόβλεψη αυτών των φαινομένων.
«Πρόσφατα διαπιστώσαμε ότι ηλιακά γεγονότα που θεωρούνταν δευτερεύοντα, στην πραγματικότητα έχουν ευρείες και σημαντικές επιπτώσεις και προκαλούν αναδόμηση των μαγνητικών πεδίων σε εκτεταμένες περιοχές της ηλιακής επιφάνειας. Για πρώτη φορά κατέστη δυνατό να προσδιοριστεί το μέγεθος αυτών των μεταβολών, με την ταυτόχρονη φωτογράφησή τους σε 10 διαφορετικά μήκη κύματος», εξηγεί η ίδια.
Μετα την εφημεριδα 